Utrzymanie homeostazy organizmu wymaga sprawnego współdziałania układów odpornościowego, hormonalnego i nerwowego, w tym także układu opioidowego. Opioidy mogą wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego zarówno bezpośrednio poprzez receptory opioidowe zlokalizowane na leukocytach, albo pośrednio poprzez pobudzenie wydzielania kortykosterydów i katecholamin. Leukocyty są również zdolne do syntezy i wydzielania peptydów opioidowych, które działają przeciwbólowo podczas toczącego się odczynu zapalnego.

Obecność receptorów, prohormonów i peptydów opioidowych stwierdzono zarówno u zwierząt bezkręgowych, jak i u kręgowców. Porównanie sekwencji nukleotydów i aminokwasów pozwoliło na wysunięcie wniosku, że wszystkie prohormony opioidowe powstały w wyniku kilkakrotnej duplikacji genu kodującego proenkefalinę. Najprawdopodobniej najpierw powstała proopiomelanokortyna, następnie pronocyceptyna, a w wyniku trzeciej i ostatniej duplikacji prodynorfina. Proopiomelanokortyna jest prohormonem hormonu adrenokortykotropowego, melanotropowego, lipotropin i ß-endorfiny.

Zainteresowanie wpływem narkotyków na działanie układu odpornościowego, ze specjalnym uwzględnieniem opiatów, wynika ze zwiększajšcej się obecnie liczby osób uzależnionych oraz pacjentów stosujšcych morfinę do uśmierzania bólu. Morfina działa rozmaicie na układ odpornościowy, hamujšc lub nasilajšc efektywność odpowiedzi.