Testosteron (ang. testosterone, T) to hormon zwyczajowo kojarzony z płcią męską, jednak jego fizjologiczne działanie jest istotne zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. Wpływ T na organizm obserwujemy już w trakcie życia płodowego. Wykazano, że oddziaływanie T poprzez receptory androgenowe wpływa na liczne szlaki metaboliczne ustroju oraz reguluje funkcjonowanie m.in. układów rozrodczego, kostno-mięśniowego czy krążenia. Praca przedstawia aspekty leczenia T, takie jak: wskazania, trudności z indywidualizacją terapii oraz innowacje pojawiające się na rynku.

Dzięki postępowi jaki dokonał się w farmakologii, obecnie na rynku dostępne jest wiele hormonów należących do grupy gestagenów. Mnogość tych substancji, a także ich rozpowszechnione stosowanie sprawia, że niezwykle istotne staje się podkreślenie zarówno ich odmiennego przeznaczenia w praktyce klinicznej, jak i różnic między nimi samymi. W tym przeglądzie opisano molekularne podstawy występowania tych różnic, polegające na zróżnicowanym powinowactwie do receptorów steroidowych, a także implikacje omawianych rozbieżności, istotne w praktyce klinicznej i doborze odpowiedniego leczenia.

Ze względu na skalę wystąpienia, różnorodność przebiegu choroby oraz atakowanych przez wirusa SARS-CoV-2 układów narządów, pandemia COVID-19 okazała się ogromnym wyzwaniem również w kontekście cukrzycy. Należy pamiętać, że infekcja wirusem wpływa na ogół stanu zdrowotnego pacjenta wraz z wszelkimi jego chorobami towarzyszącymi i przewlekłymi. Jedną z takich chorób jest szeroko rozpowszechniona w społeczeństwie cukrzyca.

Wirus SARS-CoV-2 jest czynnikiem patogennym choroby COVID-19, której pandemia do maja 2023 roku spowodowała 6,9 miliona zgonów na świecie. W przebiegu infekcji obserwowana jest dysregulacja funkcji tarczycy. Mechanizm uszkodzenia gruczołu tarczowego jest złożony – bezpośrednia cytotoksyczność wirusa oraz pośredni efekt burzy cytokinowej. Krążące cytokiny prozapalne prowadzą do zmian osoczowych stężeń TSH, fT3 i fT4. Wspomniane zaburzenia poziomu hormonów obserwowane są u około 16% pacjentów podczas COVID-19 i mogą wynikać ze stosowanego leczenia – glikokortykosteroidów systemowych.

SARS-CoV-2 jest przyczyną choroby koronawirusowej (COVID-19). Od początku pandemii zauważono negatywny wpływ SARS-CoV-2 nie tylko na układ oddechowy, ale również na układy sercowo-naczyniowy, pokarmowy czy endokrynny. Jednym z narządów, którego pracę zaburza SARS-CoV-2 są nadnercza. Przez mimikrę molekularną SARS-CoV-2 przyczynia się do wywołania procesów autoimmunologicznych. Wykazano również, że wirus ten zaburza funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. Dodatkowo, może on przyczyniać się do zawału i krwotoku nadnerczy.

W pracy przedstawiono zarys informacji na temat biochemii, fizjologii i patofizjologii dihydrotestosteronu. Omówiono biochemiczne podstawy działania tego hormonu, ze szczególnym uwzględnieniem szlaków syntezy, roli enzymu 5-α-reduktazy, receptora androgenowego i szlaków metabolizmu. Zwrócono również uwagę na procesy związane z rozwojem człowieka, w których bierze udział dihydrotestosteron, z uwzględnieniem roli fizjologicznej u obydwu płci.

Siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S) jest hormonem steroidowym produkowanym w korze nadnerczy. Jest istotny dla funkcjonowania ludzkiego organizmu, gdyż bierze udział w prawidłowej pracy układu nerwowego, czy sercowo-naczyniowego. Opisuje się jego nieprawidłowy poziom we krwi w wielu procesach patologicznych, takich jak: rak piersi, COVID-19 oraz depresja. W związku z tym rozważa się jego potencjalną rolę w leczeniu niektórych zaburzeń, w tym uporczywych objawów okresu okołomenopauzalnego u kobiet.

Otyłość od wielu lat stanowi rosnący problem populacyjny. Regularnie publikowane statystyki obrazują ciągły wzrost liczby pacjentów zmagających się z tą wieloczynnikową chorobą, niosącą szereg negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Dla uzyskania efektywnej terapii, poza zmianą stylu życia stanowiącą podstawę leczenia, coraz częściej niezbędne jest holistyczne podejście wykorzystujące farmakoterapię i metody chirurgiczne. Głównym celem pracy był szczegółowy przegląd leków znajdujących aktualnie zastosowanie w farmakologicznym leczeniu otyłości.

Otyłość na przestrzeni lat, stała się problemem stale rozrastającym się na skalę światową. Z chorobą tą nierozerwalnie łączy się przyrost tkanki tłuszczowej oraz zaburzenia w wydzielaniu przez adipocyty hormonów. Zarówno nieprawidłowości w wydzielaniu, jak i niewłaściwe oddziaływanie adipocytokin na komórki docelowe, wiąże się z zaburzeniami w funkcji całego organizmu. Adiponektyna wpływa na poprawę insulinooporności oraz posiada działanie przeciwmiażdżycowe. Jej wydzielanie jest zmniejszone u osób z otyłością.

W ostatnim czasie rozwinęły się możliwości poznania dokładnych mechanizmów oraz przyczyn autoimmunologicznych schorzeń tarczycy. Podstawą jest dogłębne zrozumienie fizjologii i anatomii gruczołu tarczowego oraz zasad działania układu immunologicznego, w zrozumieniu patomechanizmu powstawania zmian strukturalnych oraz funkcjonalnych tarczycy.