ZNAJDŹ ARTYKUŁ

Volume: 
Issue: 
3
Date of issue: 
Najbardziej znanymi hyperakumulatorami cynku i kadmu są Thlaspi caerulescens J. & C. Presl oraz Arabidopsis halleri (L.) O'Kane & Al.-Shehbaz. Charakteryzują się one zwiększonym pobieraniem tych metali z podłoża, szybszym ich przemieszczaniem do pędów oraz opornością na wysokie stężenia metali w tkankach w porównaniu z gatunkami niebędącymi hyperakumulatorami. U T. caerulescens wykazano, że pobieranie Zn odbywa się poprzez nośnik ZNT1 charakteryzujący się wysokim powinowactwem do tego metalu. O zwiększonym pobieraniu Zn u hyperakumulatora decyduje wzmożona ekspresja genu odpowiedzialnego za syntezę nośników ZNT1 w korzeniach i pędach. Przypuszczalnie podobny mechanizm funkcjonuje u A. halleri. Transport Cd do komórek T. caerulescens może odbywać się poprzez nośnik ZNT1, który wykazuje niskie powinowactwo do Cd lub poprzez IRT1 (nośnik specyficzny dla żelaza), który wykazuje wysokie powinowactwo do Cd. Jak do tej pory nie stwierdzono, czy pozostałe systemy transportujące kadm do komórek roślin nie będących hyperakumulatorami (LCT1, układy transportujące z rodziny Nramp), które wykazują niskie powinowactwo do Cd, biorą udział w pobieraniu kadmu u hyperakumulatorów. Miejscem odkładania cynku u T. caerulescens J. & C. Presl są wakuole komórek epidermy liści, z wyjątkiem komórek aparatów szparkowych, w których stwierdzono bardzo niskie stężenia tego metalu. W przypadku A. halleri najwyższe stężenia Cd i Zn zaobserwowano we włoskach epidermy liści, podczas gdy w pozostałych komórkach epidermy stężenie obu metali było niższe w porównaniu z mezofilem. Przypuszczalnie jest to związane z małymi rozmiarami, a tym samym słabą wakuolizacją komórek epidermy u tego gatunku. Fakt ten wskazuje , iż u A. halleri, w przeciwieństwie do T. caerulescens, podstawową rolę w kumulacji cynku i kadmu odgrywają wakuole komórek mezofilu liści. U obu gatunków roślin Zn i Cd skumulowane w pędach występują głównie w formach rozpuszczalnych w wodzie. Odkładanie obu metali w wakuolach lub włoskach komórek liści prawdopodobnie decyduje o hyperakumulacji i oporności T. caerulescens i A. halleri na toksyczne działanie Zn i Cd. Wyniki ostatnich badań wykazały, iż u T. caerulescens, w odróżnieniu od gatunków nie będących hyperakumulatorami, oporność na Cd nie jest związana z syntezą i stężeniem fitochelatyn.
Author of the article: 

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki