ZNAJDŹ ARTYKUŁ

Volume: 
Supplement: 
22
Date of issue: 
Termin "programowana śmierć komórkowa" lub "programowana śmierć komórki" (PCD, ang. programmed cell death) określa kontrolowany genetycznie proces śmierci komórek organizmów eukariotycznych, indukowany przez czynniki endogenne bądź egzogenne i realizowany dzięki uruchomieniu przez samą komórkę mechanizmów molekularnych, prowadzących do jej śmierci. PCD jest pojęciem szerszym niż apoptoza – śmierć komórki zwierzęcej o charakterystycznym morfotypie i internukleosomalnym cięciu nDNA, głównym wyznaczniku biochemicznym fazy wykonawczej. Genetyczne mechanizmy PCD są silnie ewolucyjnie konserwowane u różnych grup zwierząt i dobrze opisane na poziomie molekularnych dróg jej realizacji. Aktualne jest pytanie, czy rośliny realizując PCD stosują te same silnie konserwowane mechanizmy molekularne jak świat zwierząt? Pytanie tym bardziej ważne, że w zsekwencjonowanym genomie Arabidopsis thaliana, nie znaleziono homologów genów kluczowych do realizacji programu śmierci u zwierząt. Badania cytologicznych i molekularnych aspektów PCD komórek, tkanek i organów, zachodzącej zgodnie z programem rozwojowym rośliny wyższej, w fazie wegetatywnej i generatywnej, z zastosowaniem nowych technik badawczych oraz w układach in vitro, zbliżają do zidentyfikowania genów sterujących procesami PCD. PCD charakteryzują cechy morfologiczne, które są wynikiem przeorganizowania molekularnej i strukturalnej organizacji przestrzennej wszystkich przedziałów komórki. Komórki podlegające PCD, zarówno roślinne jak zwierzęce, różnią się między sobą organizacją i nie może dziwić, że morfotyp PCD wszystkich typów komórek nie jest taki sam. Które komórki i tkanki podlegają PCD w rozwoju rośliny okrytonasiennej? Czy starzenie się organów rośliny uruchamia mechanizmy PCD? Jaka jest relacja między cyklem komórkowym a PCD? Czy różnicowanie i endoploidyzacja komórek roślinnych są warunkiem wejścia na drogę PCD? Czy mitochondria są jej elementem sprawczym? Czy PCD prowadzi zawsze do zupełnego unicestwienia komórki roślinnej? Czy PCD w organizmie rośliny pełni głównie rolę usuwania zbytecznych, położonych w niewłaściwym miejscu lub uszkodzonych komórek, jak definiuje wielu autorów? Jaka jest rola regulatorów wzrostu i rozwoju w koordynacji procesów PCD w obrębie ciała rośliny? To tylko niektóre z pytań, wymagających dyskusji.
Author of the article: 

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki