ZNAJDŹ ARTYKUŁ

Volume: 
Supplement: 
15
Date of issue: 
Rozwój zarodkowy zwierząt zależy od prawidłowego, często asymetrycznego rozmieszczenia tzw. morfogenów (matczynych czynników rozwojowych, matczynych mRNA) w cytoplazmie komórki jajowej, czyli ooplazmie. Wśród kręgowców rozmieszczenie morfogenów i ich stopniową lokalizację w czasie kolejnych etapów oogenezy najdokładniej przebadano u żaby szponiastej, Xenopus laevis. W oocytach tego gatunku cząsteczki mRNA, zlokalizowane na biegunie wegetatywnym, uczestniczą w determinacji komórek linii płciowej, a także w powstawaniu prawidłowych struktur osiowych zarodka. U Xenopus opisano 2 szlaki przemieszczania się RNA do bieguna wegetatywnego. Szlak wczesny (METRO, ang. message transport organizer) odpowiada za lokalizację mRNA Xcat2, Xwnt11, Xpat, Xdazl, Xotx1 oraz RNA Xlsirts. W początkowych stadiach oogenezy cząsteczki wymienionych rodzajów mRNA zlokalizowane są na terenie tzw. chmury mitochondrialnej, później wraz z jej fragmentami przemieszczają się do cytoplazmy korowej bieguna wegetatywnego oocytu. Po zapłodnieniu fragmenty chmury mitochondrialnej (z zawartymi w niej zlokalizowanymi cząsteczkami RNA) wchodzą w skład plazmy płciowej, która determinuje linię płciową. Drugi szlak lokalizacji RNA to tzw. szlak późny. Odpowiada on za asymetryczne rozmieszczenie takich mRNA, jak: Vg1 czy VgT. Szlak ten jest zależny od mikrotubul i cystern siateczki śródplazmatycznej i nie jest związany z chmurą mitochondrialną. Po zapłodnieniu, białka kodowane przez cząsteczki mRNA szlaku późnego uczestniczą w specyfikacji endodermy i mezodermy oraz w rozwoju struktur osiowych zarodka.
Author of the article: 

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki