Podstawy zagadnienia: DNA komórkowy podlega nieustannym uszkodzeniom; działanie punktów kontrolnych cyklu komórkowego jest częścią odpowiedzi komórkowej na uszkodzenie DNA. 1. Układ nadzorujący genom a przechodzenie przez cykl komórkowy W miarę badania regulacji cyklu komórkowego odkrywano powiązania mechanizmów regulacyjnych ze skomplikowaną siecią dróg sygnalizacyjnych, którą nazwano układem nadzorującym genom. 2. Odpowiedź komórkowa na uszkodzenia DNA. Białka w układzie nadzorującym odpowiadające na uszkodzenia DNA to: kinazy białkowe typu PIKL (podobne do kinazy fosfatydyloinozytolu); białka tworzące trimery podobnie jak antygen jądrowy komórek proliferujących, PCNA (ang. proliferating cell nuclear antigen); białka czujnikowe (tzw. kompleks 9-1-1); kinazy serynowo-treoninowe (Chk 1 i Chk 2), tzw. kinazy efektorowe; białka adaptorowe. Uszkodzenie DNA generuje sygnał alarmowy, przekazywany do układów naprawy DNA oraz aktywujący geny potrzebne do zatrzymania w cyklu komórkowym, do naprawy DNA bądź do apoptozy. 3. Punkty kontrolne w cyklu komórkowym. Sygnalizacja potrzebna do zatrzymania komórek w fazach G1, S lub G2 wychodzi od kinazy Atm, której najważniejszymi substratami są: kinazy efektorowe niezbędne we wszystkich 3 punktach kontrolnych, białko Tp53 działające jako czynnik transkrypcyjny, niezbędne do blokowania granicy faz G1/S, nibryna (punkt kontrolny S) oraz Brca1(punkty kontrolne S i G2). Ostatnie 2 białka uczestniczą także w naprawie DNA. 4. Uwagi końcowe. Badania nad układem nadzorującym genom ukazują obraz coraz bardziej złożony. Najczęściej opisane w komórkach ssaków funkcje tego układu kontrola przechodzenia przez cykl komórkowy i jej koordynacja z naprawą DNA zostały uzupełnione o kolejne, w znacznej mierze dzięki analizie tych samych funkcji u drożdży.